A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
Z
anonimoak
 

Egile berarenak:

 

Egile berarenak (+)

 

AMODIOA ZER DAN
      (1935)

ONDAPEN ETA BERPIZTE
      (1936)

ARRAUN TA AMETS
      (1938)

GORPUTZ DAGO GUDARIA
      (1938)

ITXASORA DEI
      (1942)

UDAZKENEZ IGARTZEAN
      (1943)

ZEIN EDERRA DAN!
      (1948)

J.E.L.
      (1948)

HARMEN HARTZERA DEITU NINDUEN...
      (1950)

ILUNABARRA EUSKAL HERRIAN
      (1950)

MAITASUNEZKO GAU HARTAN
      (1950)

ABENDATS
      (1955)

  literaturaren zubitegia  

 

BIZI NAI

        Salbatore Mitxelena , 1948

 

 

Junak jun.

Jadanik ez aien zai egon.

Illak il...

auskalo noiz nola eta non.

Galduak galdu...

Alabearrak irentsi ditu

bazterren baten,

ez aintza, ez illeta, ez omen...

gure onenak!

beti gurekin bear zutenak.

 

Junak jun: illak il:

galduak galdu.

Atarramentu onik

geroz ez dugu.

Ai alarguna,

bai beltza zure etorkizuna!:

ukullua uts...

ume txikiak txit gose ta zurtz...

Goldea, berriz,

erdoiak jaten, itzai gaberik...

 

Illak il. Okerrena Bergarakoa.

Irabazi ustetan galdu gudua.

Ai Euskalerri,

salkeri aundienen martiri:

zertan ixuri

Zumalakarregin odol ori,

gaur gertatzeko

Espartero batek salduta preso...?

 

Illak il.

Dagoneko oro alperrik.

Jun zan Eguzkiari

ezin austerik.

Illuna dugu...

Etxe-barrura, enetxook, bildu

Itxi ateak;

sar ez ditezen sakamanteak.

...Or atarian

«beltzak» pasako lapurkerian...

 

        «un peuple qui s'en va»

 

        Adio baten tristura somatzen zaio Euskalerriari, bere errita-sunaren udazkeneon. Amaika gauza eder bait-badoazkio billuzten, erabat suntsitzen!

        Mundu arrotzean arrotz, bere burua aldeztu eziņik, espetxe batean bezela topatzen duzu gaixoa, katigu ta ilzori; urkamendikoaren antzo daukazu, bizia zintzilika duela zenbaitzuen eskutik..., Jaungoikoaren borondateari belauniko.

 

Atsekabearen berri

iņork ongi ote daki?

Ni emen nago, gaixo au!

probaturik ongi,

emanaz milla gorantzi

gazte denborari...

 

ADIO

Euskalerriak dario.

 

Igesi

zenbat gauz eder doazi,

Ezaren

illobi beltzera zuzen,

egundo

geiago ez biurtzeko,

sekula

il bear ez lutekela...

 

Antziņa!:

—gure iņular sorgiņa,

iraun-arazi eziņa...—

bazuaz

zure printzak itzalduaz...

 

Zergatik

ez edan zure argitik,

bizi gaitezen lengotik?

Zergatik

ez ibilli zure eskutik

bein-beti,

eten ez dedin leiņargi?...

 

Adio

Euskalerriak dario,

Zugana

luzatuz bere yorana.

Bai, arren,

utzi Adio esaten.

Adio!

Adio bai sekulako!

 

Mendien apaingarri

ok ziran zugaitzak:

lizar, pago ta intxaur,

gaztain ta aritzak.

Sartu ziran beingoan

piņu beltz arrotzak.

Arrezkero mendiak

erderaz zebiltzak.

 

Intxaurraren zura zan

oiak egiteko:

lizarrarena, berriz,

katedraletako.

Piņuena, ordea,

esan zertarako?

—Baitipat, ildakoen

zerraldotarako...

Aritz, lizar, pagoak:

agur sekulako!

 

Elezar eta ipui,

kopla naiz kanta-zar:

aiton-amonen autan

ziran zeru-izpar,

ta illoben gogoetan

ametsezko izar...

Laratzak berak ere

aiekin ze sugar!

 

Bestelako ederra

orduan bizitza

kantuz zijoanean

zerura otoitza

Bestelako gozoa

sukaldean poza

aiekin piztutzean

otordu bakoitza!

 

Adio, kanta-zarrak

ta ipui aspaldiko:

agur sekulako!

 

Eliz-arlosapean

eortzitako illak;

galtzara-ertzetako

ermita ixillak;

Batzarretako lege

zabal ta gurpillak;

jolas tolesgabeak;

oitura sotillak...

 

Ta Gabonzar'etako

gure Olentzaro;

ta pelotari txuri'

'en «Abe-Mariko»;

ta gaillur bakoitzeko

gurutze zurezko;

eta burruxa beltxak,

ta gonantx gorrixko...

 

Gure erritasunaren

ezaugarri oro:

agur sekulako!

 

Zuek, ai!, batezere,

mendi-gurutz deunak,

babeseko errien

zaindari onenak,

asaben sinismenak

jarri zinduztenak

eta orain bakantzen,

jausten zoaztenak!:

 

Ai Errien adua

bai zoritxarreko,

zuek gabe beiņola

baditezke tinko!

Dongeki erortzen dan

gurutz bakoitzeko,

jausten bait-dira ere

birtuterik pranko!

 

Mendi-gurutzetxoak:

agur sekulako!

 

Antziņa!

—gure iņular sorgiņa—.

 

Adio

Euskalerriak dario,

zugana

luzatuz bere yorana...

 

            * * *

 

Adio orretxen tristura dizu

Euskal-doiņuen barrenak.

Gorde eziņezko ituntasuna

 

baitare kanta alaienak.

«Babiloniko ibai ertzetan

nola ixildu arrotz-penak?»

Iltzera doan abenda baten

zotiņak dituzu denak.

 

Pestaburua. Dantzan gazteak

jantzi gorri-zurietan.

Plaza betea bri-bri zoratzen

eguzki-izpi alaietan.

Danen gainetik danboliņa ari

doiņurik bizkorrenetan...

Entzun zaiozu. Ze esaten dizu?

Alaitasuna?, benetan?

Aitzitik, Eusko-Negarrak negar

txistuaren ezpaiņetan:

—«Ortzetan dizut irria baiņa

nigarra bi begietan».

 

Dantza lotuan urrengo txanda

moda berrien arira.

Neska-mutillak artan leiatsu

mozkorki jira ta bira.

Buka orduko, gero illunez

bina-binaka mendira...

Txistuak negar azken-saioan,

doazen aiei begira,

gogoa miņez luza ala luzez

lengo antziņa garbira...

 

...Ta Anjelus'eko dardarepean

izarņoen intzirira,

oitura zarren ondrautasunak

negar arekin batera:

 

«Bazterretik bazterrera

au mundu ala-bearra!

Eztakienak esan lezake

ni alegera naizala.

Ortzetan dizut irria eta

bi begietan nigarra».

 

            * * *

 

Adio

euskal-ertiak dario

lenera

luzatuz bere jaiera...

 

© Salbatore Mitxelena    

mendeak
Basquepoetry ataria Susa literatura argitaletxearen egitasmoa da, euskal poesia zabaldu eta ezagutarazteko