A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
Z
anonimoak
 

Egile berarenak:

 

Egile berarenak (+)

 

GURE ETXEGIBELEKO HARITZA
      (1960)

PRIMADERA BIHOTZEAN
      (1962)

DOLOREZKO IZARRAK
      (1965)

AMODIO GALDUA
      (1969)

NORI EZ?
      (1971)

  literaturaren zubitegia  

 

PRESUNER OHIAK

        Manex Erdozaintzi-Etxart , 1961

 

 

Hamalauekoak

Berrogoiekoak

Urtean behin

Edo bietan, berdin hiruetan

Nik ez dakit xuxen

Hamalaueko eta berrogoieko

Presuner ohiak

Biltzen dira...

 

                        zoko batean goititu

                        bandera histu baten gibeletik

                        zenbait urrats

                        meriatik elizalat

                        elizatik hil-harrietara

                        hil-harrietatik eskolara

                        zenbait urrats

                        eta oroitzen dira...

 

Deitu zituelakotz eta

Altxatu

Behin

Edo bietan, berdin hiruetan

Harmen hartzera

Frantziak!

 

Asteri hodeitsu bat zenez

Ala gaua zohardi zenez

Ala egun betea zenez...

Utzi behartu zitzaien

Etxea, herria,

Bezperan hasi mahasti haitzurtzea...

Joan behartu zitzaien kolera golkoan

Harmak bizkarrean

Frantziako lurraldeetan zeiharka...

                                              Alemaniara!

 

Hamalauekoak

Berrogoiekoak

Urtean behin

Edo bietan, berdin hiruetan

Nork daki xuxen?

Hamalaueko eta berrogoieko

Presuner ohiek

Nigar egiten dute...

 

                        gaminet zoko batean goititu

                        xingola, medaila edo girgileria

                        papoan pollikiņo emanik

                        etxetik merialat eta elizalat

                        elizatik hil-harrietara

                        hil-harrietatik eskolara

                        eskolatik ostatura

                        zenbat urrats holakoetan harat-hunat

                        eta elkarrekin oroitzen dira

                        Alemanian galdu lagunez...

 

Frantziak ez du axola!

Eraiki baititu herri guzietan

Oroit-harriak pruntki

Izen lerroez hornituak

Morts au champ d'honneur

Morts pour la Patrie

Morts pour la France

Hitz faltsu hauietaz gure herri hustuak

Ezazolki antzakatu baititu

Eta, hortxet, herbailduak, debalde utzi

Hamalaueko eta berrogoieko

Presuner ohiak...

 

                        zeren zeren

                        ez ote dakizu, Migeltxo?

                        bi gerla irabazi ditu gero

                        hamalauekoa eta berrogoiekoa

                        Alemaniari

                        Frantziak!

                        Frantziari ez zaio itsusi

                        Ez zaio sobera

                        1870.ean izan afruntu kolpea

                        Bi gerlaz xuritzea!

 

Eta presuner ohiek

Hamalauekoek eta berrogoiekoek

Ahanzten ikasi dute

Alemaniako gerletan

Bildu ahalgeak eta zauriak

Eta han gaindi ehortzi lagunak.

Bakar-bakarrik

Urtean behin edo bietan

Berdin hiruetan, noiz nola

Biltzen dira eta elkarretaratzen

Ahantzi behar ez den Frantzia mitoa

Zelebratzeko!

 

                        dena xingola, medaila eta girgileria

                        papoan pollikiņo ixkilimatuak;

                        bandera bipiatu baten atzetik

                        doatzi, usaia banal baten urratsean

                        eta musika ixilean

                        doatzi meriatik elizalat

                        elizatik hil-harrietara

                        lore meta eta hitzaldi

                        behar direnak manatu bezala egitera

                        hil-harrietatik eskolara

                        eskolatik ostatura

                        eta etxera itzultzen dira erdi edanak

                        edo mozkorrak...

                        baina hortaz beste gauzetaz bezala

                        Frantziak ez du zer axolatzerik!

                        hirietan eta herrietan

                        bere monumentuak eta kurutzeak

                        pruntki eta plantan, neurriz eta edergailuz,

                        eraiki baititu:

                        Morts au champ d 'honneur

                        Morts pour la Patrie

                        Morts pour la France

                        Requiescant in pace

                        eta kito!

 

Alta ez ziren ez espantu gose

Eta gogoan aharrabide

Frantziak altxatu zituelarik

Eta Alemaniara igorri

 

Zalu-zalukara

70.ko bere afruntua garbitzeko.

Eta, Migeltxo,

 

Hau ere behar duk jakin

Ez baitauie eskolan aipatzen

Gure aitak eta osebak eta anaiak eta herritarrak

Ez zitukan ez

Gerlako haziak eta eginak

Gero, presuner ohi bilakatu dizkigutenak

Beren mendiak, ibarrak eta zelaiak utzirik

Eraman dizkigutenak

Asteri batez beharba

Edo gau batez ixilka, berdin egun argiz

Denak utzirik joan direnak

Ez zitukan ez besteak hiltzeko pentsamenduan ikasiak

Eta hutsik itzuli direnak

Beren lagunak hilik eta ahal zutelarik

Presan ehortzirik eta belauniko beti presan

Otoitz bat eginik beren lagun hileri

Ez zitukan ez hilak ehortzeko

Mestura eta taloz hazi izanak

Zauri minez etxeratzean

Beren lurraz erdi desjabetuak aurkitu direnak

Ez zitukan gerla egiteko sortuak

Ez eta ere nigarrez urteak iragaiteko

Eta intzirika

Urtean behin

Edo bietan, berdin hiruetan

Nik dakita zenbat aldiz?

Elkarretaratzen direnak

Urtetik urtera

Herioak beretu lagun ohiak

Kondatzeko!

Alemaniatik etxera itzuli ziren bezala

Bederazka doatzi

Bata bestearen ondotik

 

Herioak emeki emeki beretuak

Manex Etxexuri

Migel Eiherazaharreta

Domingo Larraun

Iturribeltzeko zangomotza

Estebe gazatua...

Bata bestearen ondotik

Doatzi eta elkarretatik

Berexten dira, hantxe hementxe

Beren ziloan etzaten dira

Bata bestearen ondotik

Ixiltzen dira...

 

Ez ziren gerlako eginak

Frantziako Erreinuak

Gerlari edo presuner ohi

Bere fantesian izendatzen dituenak

Eta bere xingola, medaila, girgileriekin

Kontsolatu nahi dituenak

14 aldiz eta 40 aldiz

Nik dakita zenbat aldiz

Bere hitz ederrekin engainatu dituenak

Eta herri batek ixil-ixila

Erreboltatzerik gabe

Bata bestearen ondotik

Ehortzi behar dituenak...

 

                        geroztik eta aintzina

                        presuner ohien zerrenda suntsitu ondoan

                        elizatean edo plaza nagusian

                        hor dagotzi tente-potente

                        oroit-harriak eta kurutzeak

                        izen lerro ixilak

                        behin eta anitzetan

                        bere mitoentzat Frantziak ezazolki

                        sakrifikatu jendalde eta herrialdeen

                        oroitgarri tristeak!

 

© Manex Erdozaintzi-Etxart    

mendeak
Basquepoetry ataria Susa literatura argitaletxearen egitasmoa da, euskal poesia zabaldu eta ezagutarazteko